اثر نوسانات فصلی فرسایندگی باران بر تغییرات زمانی رسوبدهی معلق

شدت فرسایش در زمان های مختلف متغیر و دارای نوسان های فصلی می باشد. نیروی فرسایندگی منتج از باران (در مراحل اولیه فرسایش آبی) با کندن ذرات خاک و ایجاد رواناب سطحی، مهم ترین تأثیر را در پدیده ی فرسایش دارد که این فاکتور نیز تحت تأثیر عوامل مختلفی، دارای تغییرات زمانی و مکانی است. این مطالعه با هدف تعیین تغییرات زمانی فرسایندگی باران و رسوبدهی و تعیین زمان های بحرانی از نقطه نظر خطر فرسایش در سه حوضه ی سرخاب، لتیان و کسیلیان انجام شد. به این منظور شاخص فرسایندگی باران ماهانه و 15روزه در ایستگاه های موجود در داخل و خارج از حوضه ها از ارتباط شاخصei30 با شاخص های سهل-الوصول به دست آمد و پس از انجام درون یابی به روش کریجینگ، میانگین ماهانه و 15 روزه فرسایندگی حوضه ها به دست آمد. برای برآورد رسوبدهی از تلفیق منحنی سنجه رسوب حد وسط دسته ها و آمار جریان روزانه ایستگاه های خروجی هر حوضه استفاده شد. پس از محاسبه ی شاخص فرسایندگی و رسوب خروجی از حوضه در بازه های ماهانه و نیم ماه، در نهایت رابطه بین این دومورد بررسی قرارگرفت. یافته های این پژوهش نشان می دهد که فرسایندگی باران و رسوبدهی دارای تغییرات فصلی شدیدی می باشد. در هر سه حوضه ی سرخاب، کسیلیان و لتیان، دو اوج در مقدار فرسایندگی باران و متوسط بارندگی ماهانه، یکی در اواخر پاییز و دیگری در اوایل بهار دیده می شود که دلیل احتمالی آن تغییر نوع بارش ها بر اساس تغییر دما می باشد. اما رسوبدهی در دو حوضه ی کسیلیان و لتیان، دارای یک اوج می باشد که آن هم در بهار اتفاق افتاده است که علت این تک اوجی بودن، می تواند این باشد که عمده بارش های ابتدای سال آبی به علت خشک بودن زمین، جذب خاک می شوند و در نتیجه رواناب و فرسایش کمی تولید می شود. در حالی که با مرطوب شدن خاک در ماه های بهار، ضریب رواناب افزایش و فرسایش نیز بیش تر می شود. در حوضه ی سرخاب، مشابه با فرسایندگی، رسوبدهی نیز دو اوج را نشان می دهد. در مجموع می توان گفت که فرسایندگی برای پیش بینی رسوبدهی در برخی زمان ها قابل استفاده است.